ABD-Çin çip çekişmesine casusluk iddiaları damga vuruyor

ABD'nin 2019'da Huawei'ye uyguladığı yasaklar ile gün yüzüne çıkan ABD-Çin teknoloji çekişmesinde son yıllarda en büyük rekabet çip alanında oluyor.

İki ülkenin karşılıklı çip ve ham madde ihracatı yasaklarıyla devam eden süreçte son günlerde casusluk ve hırsızlık iddiaları gündemin üst sıralarına çıktı.

ABD Adalet Bakanlığının 2 Çin vatandaşı Chuan Geng ve Shiwei Yang'u, Ekim 2022'den Temmuz 2025'e kadar yapay zekayı güçlendirmek için kullanılan grafik işlem birimlerini (GPU) "bilerek ve isteyerek" izinsiz ihraç etmekle suçlaması sonrası iki Çin vatandaşı mahkemeye sevk edildi.

Bakanlığın açıklamasında, Nvidia çiplerini Çin'e göndermekle suçlanan kişilerin, piyasadaki en güçlü çip olarak tanımlanan Nvidia H100 GPU'larını Çin'e sevk ettiği iddia edildi.

Çip casusluğu konusunda bir diğer haber ise Tayvan'dan geldi.

Tayvanlı savcıların geçen salı günü yaptığı açıklamaya göre, üç kişi dünyanın en büyük çip üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing Co'dan (TSMC) teknoloji ticari sırlarını çaldığı iddiasıyla gözaltına alındı.

H100 çipleri neden önemli?

Casusluk iddialarının merkezinde yer alan Nvidia H100 GPU'ları özellikle büyük dil ve görüntü modellerinin geliştirilmesinde kritik rol oynuyor.

H100'ün GPT-4 gibi büyük dil modellerini eğitmek, bilgisayarlı görü (computer vision) ve doğal dil işleme gibi uygulamaları geliştirmek için kullanıldığı biliniyor.

"Huawei, Nvidia ve ABD'li çip şirketleri için önemli bir rakip haline geldi"

İki ülke arasında özellikle gelişmiş çip modelleri konusunda son yıllarda çok çarpıcı gelişmeler yaşanıyor.

Nvidia Üst Yöneticisi (CEO) Jensen Huang, yapay zeka çipi hakimiyeti yarışında ABD ve Çin'in başa baş olduğunu ve Amerika'nın gelişmekte olan teknoloji endüstrilerini hızlandıracak enerji politikaları uygulaması gerektiğini söyledi. Huang ayrıca, yapay zeka çip üretimine başlayan Çinli telekomünikasyon şirketi Huawei'nin, Nvidia ve ABD'li çip şirketleri için önemli bir rakip haline geldiği konusunda uyarılarda bulundu.

Öte yandan Huawei, geçen aylarda ABD'li yapay zeka çip üreticisi Nvidia tarafından üretilen çiplere rakip olması beklenen en yeni çipi 910C'nin örneklerini bazı teknoloji firmalarına gönderdi ve sipariş almaya başladı.

Çip alanında piyasa değeri en yüksek 10 şirketten 6'sı ABD'li

Çip ve yarı iletken şirketlerinin piyasa değerleri incelendiğinde ABD'nin üstünlüğü dikkati çekiyor. Çip ve yarı iletkenlerle ilgili bağlantılı işler yapan şirketler listesinde ilk 10'da 6 şirketi bulunan ABD, en yakın rakiplerinin bir hayli önünde.

companiesmarketcap.com'da yer alan verilere göre, ABD'li Nvidia, 4,4 trilyon dolarlık piyasa değeri ile listede ilk sırada yer alıyor. Listenin 2. sırasında 1,4 trilyon dolarla ABD'li Broadcom, 3. sırada 1,2 trilyon dolarla Tayvanlı TSMC, 4. sırada 335 milyar dolarla Güney Koreli Samsung ve 5. sırada 278 milyar dolarla ABD'li AMD firması yer alıyor.

Listede ilk 10'a giren diğer firmalar sırasıyla; 6.sırada Hollandalı ASML, 7. sırada ABD'li Texas Instruments, 8. sırada ABD'li QUALCOMM, 9. sırada ABD'li Applied Materials ve 10. sırada Birleşik Krallık'tan Arm Holdings.

World Population Review'da yer alan "Ülkelere Göre Yarı İletken Üretimi 2025" raporuna göre, üretim hacmi söz konusu olduğunda en çok yarı iletken üretiminde zirveye Tayvan yerleşti. Tayvan'ı Güney Kore, Japonya, Amerika Birleşik Devletleri ve Çin takip ediyor.

ABD çip ve yarı iletkenlerin ham maddelerinde Çin'e bağımlı

Öte yandan çip ve yarı iletkenler için gerekli olan ham maddelerin önemli bir kısmı Çin'de çıkarılıyor. Avrupa endüstri derneği Critical Raw Materials Alliance'a (CRMA) göre, yarı iletken üretiminde kullanılan galyumun yüzde 80'den fazlası Çin'de üretilirken, germanyumun yaklaşık yüzde 60'ını da yine bu ülke çıkarıyor. sourceability.com verilerine göre ise, ABD galyumun yaklaşık yüzde 95'ini, germanyumun ise yüzde 80'ini Çin'den ithal ediyor.

ABD çip yatırımlarını kendi ülkesine çekmek istiyor

ABD çip yatırımları konusunda en somut adımını 2022'de ülkede kongreden geçen "Çip ve Bilim Yasası" ile atarken, yasanın en büyük amaçlarından biri yarı iletken üretimini ABD'ye geri getirmeyi amaçlaması oldu.

Bu kapsamda yatırım kararı alan şirketlerden biri Tayvanlı TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company) oldu.

Arizona'da birden fazla ileri teknoloji üretim tesisi kurmak için 100 milyar doların üzerinde yatırım yapacağını açıklayan şirket, projeyi hayata geçirdiği takdirde ABD tarihindeki en büyük yabancı yatırımlardan birini yapmış olacak.

ABD böylece çip üretimi konusunda dünyada diğer şirketlerin de yatırımlarıyla birlikte etki alanını genişletmeyi hedefliyor.