Η Τουρκική Ένωση Ξάνθης και ο δρόμος για το Στρασβούργο
Μία ενδιαφέρουσα διαδικτυακή εκδήλωση διοργάνωσαν οι εκδόσεις Σάκκουλας με το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου με αφορμή την έκδοση του συλλογικού έργου «Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: κατ’ άρθρο ερμηνεία» των Ιωάννη Σαρμά, Ξενοφών Κοντιάδη και Χαράλαμπου Ανθόπουλου. Το θέμα της εκδήλωσης ήταν «Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στον 21ο αιώνα».
Σε αυτήν έγιναν τοποθετήσεις από όσους έχουν την επιστημονική επιμέλεια της έκδοσης και παρείχαν πλούσιο υλικό για την κατάσταση της Ελλάδας αναφορικά με την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αλλά και την ευρωπαϊκή εικόνα συνολικότερα. Ανάμεσα στους ομιλητές ήταν και ο Έλληνας δικαστής του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, Γιάννης Κτιστάκης.
Ο Έλληνας δικαστής παρέθεσε αριθμούς σύμφωνα με τους οποίους ενώπιον του δικαστηρίου του Στρασβούργου εκκρεμούν 1445 ατομικές προσφυγές κατά της Ελλάδας που συνθέτουν το 2% επί του συνόλου των προσφυγών που εκκρεμούν και είναι 65.000. Ανέφερε χαρακτηριστικά για να δείξει τη σημαντικότητα του αριθμού «Για να δώσω μια τάξη μεγέθους, τα υπόλοιπα 37 συμβαλλόμενα κράτη, δηλαδή πλην της πρώτης δεκάδας, έχουν στο σύνολό τους 7700 εκκρεμείς προσφυγές. Η Ελλάδα μόνη της 1445». Ως προς την έκβαση των υποθέσεων, ο Γιάννης Κτιστάκης ανέφερε ότι το 90% των ελληνικών αποφάσεων που δημοσιεύονται είναι καταδικαστικές.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι και τα στοιχεία για τους ρυθμούς συμμόρφωσης της χώρας με τις καταδικαστικές αποφάσεις του Στρασβούργου. Ανέφερε ο δικαστής «Η προβληματική θέση πάντοτε μεταξύ των δυτικοευρωπαϊκών κρατών, το εξήγησα γιατί, είναι η υπερδεκαετής και άνω αδυναμία της να συμμορφωθεί με τις καταδικαστικές σε βάρος της αποφάσεις και να εκμηδενίσει τις εστίες που πολλαπλασιάζουν τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου».
Δεν είναι λίγες οι αποφάσεις με τις οποίες η Ελλάδα δεν έχει συμμορφωθεί πλέον της δεκαετίας. Αυτές μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε έξι μεγάλες ομάδες εκ των οποίων η μία αφορά την αναγνώριση των μειονοτικών σωματείων. Κι εδώ η συζήτηση μας μεταφέρει από το Στρασβούργο στη Θράκη και την περίπτωση των τουρκικών μειονοτικών συλλόγων που κατατάσσονται ανάμεσα στους πρωταθλητές. Η υπόθεση της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης κλείνει τα 13 χρόνια μη συμμόρφωσης των ελληνικών δικαστηρίων με την καταδικαστική για την χώρα απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Η ιστορία της ΤΕΞ είναι ανοιχτή και εν εξελίξει δεδομένου ότι η τελευταία απόφαση του Αρείου Πάγου της 30ης Ιουνίου 2021 απέρριψε για δεύτερη φορά την αίτηση επανεγγραφής του Σωματείου στα βιβλία του Πρωτοδικείου. Όπως όλα δείχνουν, τα μέλη της ΤΕΞ θα βαδίσουν για μία ακόμα φορά τον γνώριμο δρόμο που θα τους οδηγήσει στις δικαστικές αίθουσες του Στρασβούργου και η υπόθεση θα απασχολήσει εκ νέου τους δικαστές του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, διαιωνίζοντας προσφυγές και καταδικαστικές για τη χώρα αποφάσεις που θα μπορούσαν να αποφευχθούν αν είχαν προηγηθεί βήματα ως προς το θέμα συμμόρφωσης με τις προγενέστερες αποφάσεις.
Τις ίδιες ημέρες σε άλλη διαδικτυακή εκδήλωση με τίτλο «Η Τουρκική Ένωση Ξάνθης και ο 40χρονος νομικός αγώνας: από τα τοπικά δικαστήρια στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου» που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Βαλκανικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Θράκης στην Τουρκία τοποθετήθηκαν ο Πρόεδρος της ΤΕΞ, Οζάν Αχμέτογλου, και ο δικηγόρος της Ένωσης, Αχμέτ Καρά.
Ο Οζάν Αχμέτογλου εξέφρασε την ελπίδα και την πεποίθηση ότι η Ελλάδα θα συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο. Ανέφερε ακόμα ότι η Ελλάδα στοχοποιεί και επιδιώκει να καταστρέψει τη σωματειακή ελευθερία πλήττοντας το επίσημο νομικό καθεστώς των σωματείων και ακόμα, ότι εξωθεί τα μειονοτικά σωματεία στην ‘παρανομία’.
Ο δικηγόρος της ΤΕΞ, Αχμέτ Καρά, σημείωσε ότι η Ελλάδα έχει εξαντλήσει τα χρονικά περιθώρια μη συμμόρφωσης με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και υπογράμμισε ότι πέραν των κυρώσεων που θα ασκηθούν εφόσον επιμένει να αρνείται τη συμμόρφωση, το τελευταίο βήμα είναι η αποβολή από το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Η επιβολή κυρώσεων είναι η έσχατη λύση, αναμφισβήτητα όμως καμία πλευρά, ούτε οι προσφεύγοντες, σίγουρα ούτε τα κράτη μέλη δεν θέλουν να βρεθούν σε αυτήν τη δυσάρεστη θέση. Αρχικά διότι αυτό δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα. Η ουσία επίσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βρίσκεται αλλού.
Το ζητούμενο σε όλες αυτές τις περιπτώσεις και στα αρνητικά ποσοστά που καταγράφουν τα συμβαλλόμενα κράτη μέλη ενώπιον του δικαστηρίου του Στρασβούργου δεν θα έπρεπε να είναι η μη συμμόρφωση, αλλά η διαδρομή που έφερε τις υποθέσεις στις δικαστικές αίθουσες. Με απλά λόγια, το διακύβευμα θα έπρεπε να είναι η μείωση των παραβιάσεων και όχι η μείωση των προσφυγών.
Κάθε προσφυγή που φτάνει στο Στρασβούργο, κυρίως κάθε καταδικαστική απόφαση αποτελεί μία επιπλέον ήττα στο χώρο της κατάκτησης των δικαιωμάτων. Ο στόχος θα έπρεπε να είναι η μείωση των παραβιάσεων και όχι των προσφυγών. Ο αγώνας που πρέπει να δοθεί από όλες τις πλευρές αφορά το να εκμηδενίσουν ή και να εξαλείψουν τις εστίες που προκαλούν τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και κάθε κείμενο που προασπίζεται και κατοχυρώνει ανθρώπινα δικαιώματα είναι μία αφετηρία και ένας οδηγός προς όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές για τον δρόμο που οφείλουν να βαδίσουν σε αυτόν τον τομέα.
Αναφορικά με το δικαίωμα της σωματειακής ελευθερίας, η Ελλάδα έχει να διανύσει πολλά βήματα ακόμα. Μέχρι τότε το λόγο αναφορικά με τα μειονοτικά σωματεία, όπως όλα δείχνουν, θα έχει για δεύτερη φορά στην ιστορία της ΤΕΞ, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
