TİMEBALKAN Genel Yayın Yönetmeni Kuzey Makedonya seçimlerini MİLLET’e değerlendirdi

Kuzey Makedonya’da Türkçe yayın yapan TİMEBALKAN Haber Sitesi’nin Genel Yayın Yönetmeni Seyyid Emin yarın yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimi ile 8 Mayıs'ta yapılacak parlamento seçimlerini MİLLET’e değerlendirdi.

Kuzey Makedonya’da yarın (24 Nisan) Cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılacak. Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turu ise iki hafta aradan sonra 8 Mayıs tarihinde ülkedeki parlamento seçimleri ile birlikte gerçekleştirilecek.

Komşu ülke Kuzey Makedonya’da son yapılan nüfus sayımına göre Kuzey Makedonya’da ikamet edenlerin yüzde 58,44’ü Makedon, yüzde 24,3’ü Aranvut, yüzde 3,86’sı Türk, yüzde 2,53’ü Roman, yüzde 1,3’ü Sırp, yüzde 0,87’si Boşnak ve yüzde 0,47’si Ulah olarak kayda geçti.

Kuzey Makedonya’da ikamet eden 1 milyon 836 bin 713 vatandaşın etnik olarak dağılımı ise; 1 milyon 73 bin 299 Makedon, 446 bin 245 Arnavut, 70 bin 961 Türk, 46 bin 433 Roman, 23 bin 847 Sırp, 16 bin 42 Boşnak ve 8 bin 714 Ulah şeklinde kayıtlara geçti.

Kuzey Makedonya’da özellikle Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turu ile beraber 8 Mayıs’ta yapılacak parlamento seçimleri ülkedeki Türkler açısından büyük önem arz ediyor.

Komşu ülkede, özellikle Türklerin seçim ile ilgili nabzını Kuzey Makedonya’da Türkçe yayın yapan TİMEBALKAN Haber Sitesi’nin Genel Yayın Yönetmeni Seyyid Emin MİLLET için değerlendirdi.

Seyyid EMİN özellikle 8 Mayıs’ta düzenlenecek Parlamento seçimlerinde Makedonya Türklerinin tarihi bir fırsatla karşı karşıya olduğunu söyledi.

MİLLET: Yarın Cumhurbaşkanlığı seçimi için sandık başına gidiyorsunuz. Biraz genel bilgi verir misiniz? Seçimler kaç yılda bir yapılıyor? Seçim sistemi nasıl, kaç kişi seçilebiliyor. Bu seçimlerde azınlıkların ve özellikle Türklerin durumu ve tutumu nedir?

TİMEBALKAN Genel Yayın Yönetmeni Seyyid EMİN: Kuzey Makedonya’da cumhurbaşkanlığı seçimleri 5 yılda bir düzenleniyor. Cumhurbaşkanı seçimi, önceki Cumhurbaşkanının görev süresinin son 60 günü içinde yapılması gerekir. Cumhurbaşkanının görev süresinin her ne sebeple olursa olsun sona ermesi halinde, görev süresinin sona erdiği günden itibaren 40 gün içinde yeni Cumhurbaşkanlığı seçimleri düzenlenir. En az 10.000 seçmen imzası veya 30 milletvekili imzası ile Cumhurbaşkanı adayı sunulabilir.

Cumhurbaşkanlığı seçimleri iki turlu yapılıyor. Aday, seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenlerin toplam sayısının çoğunluğunu aldığı takdirde ilk turda cumhurbaşkanı seçilir. İlk turda hiçbir Cumhurbaşkanı adayı gerekli oy çoğunluğunu alamazsa, ikinci turda ilk turda en çok oyu alan iki aday için oylama yapılır ve en çok oyu alan aday cumhurbaşkanı seçilir.

Ülkenin bağımsızlığından bu yana yarın 7. kez düzenlenecek cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 5 Makedon, 2 Arnavut kökenli aday yarışırken Türk aday bulunmuyor. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turu yarın ikinci turu ise 8 Mayıs tarihinde Parlamento seçimleri ile aynı gün gerçekleştirilecek.

Ülke, anayasal isminin değiştirilmesi, NATO’ya katılım, AB müzakerelerinin devam etmesi için gerekli anayasa değişiklikleri, kurulan yeni siyasi parti ve ittifaklarla hem çok önemli hem de tahmin edilmesi güç bir seçim sürecine girdi.

Ülkedeki Türkler, bu seçimlere 3 Türk siyasi partisi ve 2024 seçimleri öncesinde kurulan hareket olmak üzere 4 siyasi oluşumla katılıyor. Türk Demokratik Partisi (TDP) 2024 seçimlerine Arnavut kanadından yaklaşık 20 yıldır iktidarda olan Demokratik Bütünleşme Birliği (BDİ) öncülüğünde Türk, Boşnak, Roman gibi ülkedeki farklı toplulukların bir araya getirilerek kurulan “Avrupa Cephesi İttifakı”nda katılıyor.

Makedonya Türkleri Hak ve Demokrasi Hareketi de bu seçimlere yukarıda sözünü ettiğimiz “Avrupa Cephesi İttifakı”nda yer alıyor. Söz konusu iki Türk siyasi oluşumu yarınki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ittifakın cumhurbaşkanı adayı olan Dışişleri Bakanı görevini de yürüten Dr. Bujar Osmani’yi destekliyor.

Türk Milli Birlik Hareketi (TMBH), bu seçimlere ana muhalefet partisi VMRO DPMNE öncülüğünde kurulan “Senin Makedonyan” Koalisyonu’nda katılıyor ve koalisyonun adayı Prof. Dr. Gordana Siljanovska Davkova’yı destekliyor.

Türk Hareket Partisi (THP), 2024 seçimlerine iktidardaki Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) öncülüğünde kurulan “Avrupa Geleceği İçin” Koalisyonu’nda yer alıyor ve mevcut cumhurbaşkanı olan Stevo Pendarovski’yi destekliyor.

Sözünü ettiğimiz adaylar dışında Arnavut muhalefet koalisyonu VLEN’in (Değer) cumhurbaşkanı adayı Dr. Arben Taravari, Üsküp’ün ilçe belediyelerinden Karpoş Belediye Başkanı Stevço Yakimovski, Levica (SOL) adayı Biljana Vankovska ve ZNAM Partisi Genel Başkanı Maksim Dimitrievski seçimlerinin ilk turunda yarışacak.

Büyük bir sürpriz olmazsa İktidardaki SDSM ve muhalefetteki VMRO DPMNE’nin cumhurbaşkanı adayları ikinci tura kalacak gibi görünüyor. İki güçlü aday ve iki Arnavut adayın dışındaki diğer 3 adayın oy oranlarının yükselmesi halinde iki Arnavut adaydan birinin ikinci tura kalma şansı küçük olsa da tamamen dışlanmaması gereken bir seçenek gibi duruyor.

Arnavut adaylar, seçim kampanyaları boyunca ülkedeki çok etnikli yapının da temsil edilebilmesi için gelecekte cumhurbaşkanı seçiminin millet tarafından değil Meclis’te seçilmesi gerektiği tezini savundu.

MİLLET: Kaç aday yarışıyor. Türkler kimleri destekliyor. Türklerden de adaylar olduğunu görüyoruz, seçilme imkânı var mı? Ayrıca sizin bu noktada önem verdiğiniz hususlar nelerdir?

TİMEBALKAN Genel Yayın Yönetmeni Seyyid EMİN: 8 Mayıs’ta düzenlenecek Parlamento seçimlerinde Makedonya Türkleri tarihi bir fırsatla karşı karşıya. Ülkedeki Türkler, seçimlerin 6 farklı seçim bölgesinde gerçekleşmesinden dolayı katıldıkları farklı ittifaklarla şimdiye kadar kazanılan milletvekili sayısını ikiye katlama, hatta 5 milletvekili çıkararak Meclis’te grup oluşturabilme fırsatıyla karşı karşıya.

8 Mayıs’ta düzenlenecek Genel Seçimlerde iki Türk milletvekili adayı liste taşıyıcısı konumunda. Demokratik Bütünleşme Birliği -BDİ öncülüğündeki Avrupa İttifakı Cephesi’nde 3. Seçim Bölgesi (Kuzey Doğu Makedonya) Liste taşıyıcısı Prof. Dr. Süleyman Baki ve 4. Seçim Bölgesi (Güneydoğu Makedonya) Liste Taşıyıcısı Türk Demokratik Partisi’nden (TDP) Enver Hüseyin yer alıyor.

Aynı İttifak’tan TDP Genel Başkanı Beycan İlyas, 6. Seçim Bölgesi’nde (Gostivar ve Kalkandelen) 6. Sırada yer alırken, Anayasa Mahkemesi eski Başkanı Salih Murat da aynı seçim bölgesinde 8. Sırada bulunuyor. 6. Seçim Bölgesi’ndeki 2 Türk adayın seçilmesine kesin gözüyle bakılıyor.

Ciddi sayıda Türk nüfusun yaşadığı 5. Seçim Bölgesi’nde (Merkez Jupa, Plasnitsa, Kırçova bölgesi) geçtiğimiz dönem de BDİ’den milletvekili seçilen İsmail Yahoski 4. Sırada, TDP’den Fehmi Skender ise 5. Sırada yer alıyor.

2024 seçimlerine ana muhalefet partisi VMRO DPMNE öncülüğündeki “Senin Makedonyan” Koalisyonu ile katılan Türk Milli Birlik Hareketi (TMBH) Genel Başkanı Erdoğan Saraç 6. Seçim Bölgesi’nde 4. Sırada yarışacak.

Seçimlere, bu sene de iktidardaki Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) öncülüğündeki Avrupa Geleceği Koalisyonu ile katılan Türk Hareket Partisi (THP) Genel Başkanı Enes İbrahim, 5. Seçim Bölgesi’nde 5. Sırada bulunuyor.

Daha önce bahsettiğimiz ve her birinin ayrı ayrı analize ihtiyaç duyduğu farklı konu başlıkları ve nedenlerden dolayı bu seneki parlamento seçimlerinde geçen yıllardaki seçimlere oranla çok daha fazla Türk milletvekili adayı bulunuyor.

8 Mayıs seçimlerinin ardından Meclis’te en kötü ihtimalle en az 3, en iyi ihtimalle en fazla 8 Türk milletvekili bulunabilir.

Doğru bir strateji ve planlama ile birlik ve beraberlikle Makedonya Türkleri yasama organı Meclis’te rekor sayıda temsil oranına sahip olabilir.