Arnavutluk'ta Yunan Azınlığa dini özgürlük, Batı Trakya'da Türk Azınlığa müdahale

Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi, Tiran, Dıraç ve tüm Arnavutluk Başpiskoposu’nun seçiminin 16 Mart 2025’te, Büyük Oruç döneminin ikinci pazar günü gerçekleştirileceğini duyurdu. Yeni Başpiskopos, kısa süre önce hayatını kaybeden ve komünist rejimin yıkılmasının ardından Arnavutluk Ortodoks Kilisesi’ni yeniden yapılandıran Başpiskopos Anastasios’un halefi olacak.

Seçim süreci ve detaylar

himara.gr sitesinin haberine göre, seçim süreci Kutsal Ayin’in ardından, Sinodal Merkez’de yapılacak. Seçim, Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi’nin Tüzüğüne uygun şekilde, şeffaf ve düzenli bir şekilde gerçekleştirilecek. Bu sürecin amacı, Kilise’nin ruhani ve idari liderliğinde istikrarı sağlamak.

Yeni Başpiskopos seçimi, Başpiskopos Anastasios’un kaybının ardından Arnavutluk Ortodoks Cemaati için yeni bir dönemin başlangıcı olarak görülüyor.

Kulis bilgilerine göre, yeni Başpiskoposluk makamı için en güçlü aday Korçe Metropoliti Ioannis olarak öne çıkıyor. Seçim, Arnavutluk Ortodoks Kilisesi Sinodu’nda yer alan şu isimler tarafından yapılacak:

• Berat Metropoliti Astios
• Dıraç ve Korçe Metropoliti Ioannis
• Argyrokastro Metropoliti Dimitrios
• Apollonia ve Fier Metropoliti Nikolaos
• Elbasan Metropoliti Antonios
• Amandia Metropoliti Nathanail
• Kruja Metropoliti Anastasios

Sinod üyeleri, Kilise’nin gelecekteki ruhani liderini belirlemek üzere oy kullanacak.

Arnavutluk'ta Yunan Azınlığa tanınan dini özgürlük, Yunanistan'daki Türk Azınlığa tanınmıyor

Arnavutluk'ta Yunan Azınlığa mensup Otosefal Ortodoks Kilisesi, tamamen kendi hiyerarşik düzeni içinde, devlet müdahalesi olmadan, dini liderini serbestçe seçebiliyor. Aynı durum Batı Trakya Türklerinin karşılığı olan Türkiye'deki Rum Azınlığı için de söz konusudur. Bu uygulama, dini özgürlükler ve azınlık hakları açısından önemli bir demokratik kazanımı temsil ediyor. 

Ancak Yunanistan’da Müslüman Türk Azınlık açısından durum ne yazık ki böyle değil. Yunan devleti, Batı Trakya’daki Türk Azınlığın dini özerkliğine sistematik şekilde müdahale ediyor. Müftülük ve Başmüftülük makamları fiilen işlevsiz hale getirilmiş, Türk Azınlık tarafından seçilmesi gereken dini liderler yerine devletin atadığı naip müftüler eliyle dini idare yönetilmektedir. Bu uygulama hem Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne hem de Lozan Antlaşması’na aykırıdır.

Ayrıca Yunanistan Eğitim ve Din İşleri Bakanlığı’na bağlı Genel Sekreter Yorgos Kalancis gibi devlet görevlileri, Batı Trakya Türk Azınlığın eğitim ve dini alanlarına doğrudan müdahale etmekte, Azınlığın iradesini yok sayarak bu alanları kendi inisiyatifiyle şekillendirmektedir. Arnavutluk, Türkiye ve diğer Balkan ülkelerinde ise benzer şekilde Yunan Ortodoks Azınlıkların dini lider seçimlerine devletin böyle bir müdahalesi söz konusu değildir.